Gần 20 năm làm quản trang ở Nghĩa trang liệt sĩ Ðộc Lập, ông Vương Xuân Thấm nhớ như in từng hàng bia mộ và mỗi gốc cây ở nơi này. Công việc tuy thầm lặng nhưng mang đến cho ông niềm vinh dự lớn lao...
Một ngày đầu tháng 7, tôi đến Nghĩa trang Liệt sĩ Ðộc Lập, trên địa bàn xã Thanh Nưa, huyện Ðiện Biên (Ðiện Biên) tìm gặp ông Vương Xuân Thấm, người tôi đã nghe tiếng, biết tên từ lâu. Ông Thấm đang lau dọn bia mộ, ông miệt mài lau hết phần mộ này sang phần mộ khác. Cho đến khi tôi cất tiếng chào thì ông mới ngước lên và chào thật khẽ. Và câu chuyện về nghề quản trang của ông Thấm đưa chúng tôi ngược thời gian trở về không gian Nghĩa trang liệt sĩ Ðộc Lập 19 năm về trước.
Một sáng hè tháng 5-1999, khi đi vòng trong khuôn viên Nghĩa trang Liệt sĩ Ðộc Lập, ông Thấm có cảm giác như ai đó níu bước chân mình. Nhìn khắp các phần mộ, ông thấy nơi nhiều cỏ, nơi lấm lem bùn đất. Nỗi buồn trào dâng, khiến ông Thấm nghèn nghẹn trong huyết quản. Sau ngày đó, cứ chiều chiều hết giờ làm ở xã, ông Thấm lại cùng vợ tự nguyện đến quét dọn, nhổ cỏ trong nghĩa trang. Mỗi dịp lễ, Tết, ông lại tự tay thắp từng nén nhang trên các phần mộ. Tháng 6-2001, một cán bộ Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Ðiện Biên đến nhà tìm và thiết tha đề nghị anh về làm quản trang. Chẳng đắn đo suy nghĩ, ông Thấm thôi không làm cán bộ văn hóa xã Thanh Nưa, chuyển sang làm quản trang từ ngày đó.
Gần 20 năm đã trôi qua, Nghĩa trang liệt sĩ Ðộc Lập giờ đã khác, nhưng ông Thấm nhớ như in khung cảnh ngày xưa ấy. Cảnh vật khá hoang vu, các phần mộ sắp xếp chưa theo hàng lối, cây cối mọc um tùm. Không quản nắng mưa, ngày nào ông Thấm cũng miệt mài lau dọn từng phần mộ; tấm bia nào bị nứt, vỡ, ông tự tay gắn lại rồi cẩn thận nắn nót dùng sơn tô ngôi sao trên mỗi hàng bia. Tối tối, bên ánh đèn dầu, ông Thấm lại chăm chú tìm hiểu cách chăm sóc, tạo dáng cho cây xanh. Cứ như thế vừa học vừa làm, hàng cây trong khuôn viên Nghĩa trang liệt sĩ Ðộc lập ngày càng xanh tốt, cho bóng mát quanh năm. Khách đến thăm viếng nghĩa trang đều cảm thấy yên lòng hơn khi được tận mắt chứng kiến khuôn viên sạch sẽ, gọn gàng.
Kể cho chúng tôi nghe nhiều câu chuyện cảm động của người thân các anh hùng liệt sĩ khi tìm về thăm viếng các phần mộ, người đàn ông 52 tuổi nhiều lần xúc động phải ngừng chuyện hồi lâu. Song có một câu chuyện và một lời dặn dò của Ðại tướng Võ Nguyên Giáp khiến ông Thấm luôn khắc cốt ghi tâm. Ðó là một ngày đầu tháng 5-2004, khi về thăm Ðiện Biên nhân dịp Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ, Ðại tướng Võ Nguyên Giáp đã ân cần hỏi thăm và dặn dò ông hãy chăm sóc phần mộ các anh hùng liệt sĩ thật tốt, để nhân dân và Bác được an lòng. Vui mừng bởi được Ðại tướng quan tâm, ông Vương Xuân Thấm thấy mình càng phải nỗ lực nhiều hơn để xứng đáng với sự tin tưởng của Ðại tướng.
Bài, ảnh: Lê Lan và Ðức Long
